Zachowek to instytucja mającą na celu ochronę najbliższych krewnych zmarłego, którzy zostali pominięci w całości bądź też w części w sporządzonym przez niego testamencie. Uprawnienie do zachowku przysługuje tylko tym osobom, które w danym przypadku dziedziczyłyby po spadkodawcy z ustawy, a mianowicie:
– dzieciom
– małżonkowi
– rodzicom spadkodawcy.
Uprawniony do zachowku może żądać tylko i wyłącznie zapłaty określonej kwoty pieniężnej od osób, które zamiast niego uzyskały prawa do spadku.
Wysokość zachowku wynosi ½ wartości spadku jaki przysługiwałby spadkobiercy według dziedziczenia ustawowego. W sytuacji, gdy uprawniony jest trwale niezdolny do pracy, bądź nie ukończył 18 lat zachowek wynosi 2/3 wartości spadku.
Warto pamiętać, że roszczenia uprawnionego do zachowku przedawniają się z upływem 5 lat!
Jest także kilka sposobów na to, aby uniknąć zapłaty zachowku. Oto one:
1. Umowa dożywocia, czyli przeniesienie własności nieruchomości w zamian za opiekę nad przyszłym spadkodawcą. Jej zastosowanie pozwala na przeniesienie na przyszłego spadkobiercę własności nieruchomości i przez to na wyłączenie jej z zakresu majątku branego pod uwagę przy ustalaniu rozmiaru zachowku.
2. Wydziedziczenie uprawnionego do zachowku przez spadkodawcę w sporządzonym przez siebie testamencie. Dla skuteczności wydziedziczenia zachowanie spadkobiercy musi spełniać określone warunki, a nadto przyczyna wydziedziczenia musi być wskazana w testamencie. Warto wiedzieć, że wydziedziczenie spadkobiercy w pewnych warunkach spowoduje, że uprawnienie do zachowku przejdzie na jego dzieci.
3. Zawarcie za życia spadkodawcy umowy o zrzeczenie się dziedziczenia z przyszłym spadkobiercą powoduje, że traci on również uprawnienia do żądania zachowku.
4. Określone negatywne zachowania spadkobiercy wobec spadkodawcy mogą uzasadniać sądowe uznanie spadkobiercy za niegodnego dziedziczenia, co jest jednoznaczne z utratą przez taką osobę prawa do zachowku.
5. Powództwo o zachowek może ulec przedawnieniu. Wówczas sposobem na to, żeby nie płacić zachowku jest podniesienie przed sądem zarzutu przedawnienia.
6. Kiedy wszystkie inne sposoby zawiodą można w toku postępowania sądowego powołać się na tzw. zasady współżycia społecznego.
Jeśli masz pytania, potrzebujesz pomocy, indywidualnej konsultacji napisz do nas: kancelaria@adwokatpaczek.pl
Autorką artykułu jest Klaudia Kosiba – aplikant adwokacki; z Kancelarią związana od listopada 2020 roku
