Jeżeli spadkodawca chciałby zmienić porządek dziedziczenia wynikający z dziedziczenia ustawowego lub zapisać spadkobiercom udziały w innych proporcjach albo zapisać swój spadek osobie spoza kręgu spadkobierców ustawowych, powinien sporządzić testament.
Testament można sporządzić na różne sposoby: własnoręcznie, udać się do notariusza lub skorzystać z testamentu w formie szczególnej.
Jeżeli spadkodawca powołał kilku spadkobierców testamentowych, a jeden z nich nie chce lub nie może być spadkobiercą, przeznaczony dla niego udział, w braku odmiennej woli spadkodawcy, przypada pozostałym spadkobiercom testamentowym w stosunku do przypadających im udziałów.
Aby testament był ważny należy pamiętać o kilku podstawowych zasadach:
- Cały testament musi być napisany własnoręcznie – nie jest wystarczające przygotowanie testamentu na komputerze, wydrukowanie i podpisanie. Musi on być sporządzony odręcznie od początku do końca.
- Aby nie było wątpliwości, co do rodzaju pisma, warto opatrzyć go nazwą: „Testament”.
- Testament musi być opatrzony datą, tak aby spadkobiercy i sąd nie mieli wątpliwości, co do momentu sporządzenia woli. Jeśli spadkodawca pozostawił kilka testamentów bez odwołania poprzednich, dziedziczy się na podstawie ostatniego (najnowszego) dokumentu.
- Napisanie testamentu jest czynnością bardzo osobistą − testament trzeba sporządzić tak, aby obejmował wolę jednego spadkodawcy.
- Testament musi być podpisany.
- Testament może być w każdym czasie odwołany lub zmieniony.
- Do spadku powołuje się konkretne osoby, zamiast zapisywać kolejne przedmioty osobom, np. „Do spadku po mojej śmierci powołuję moją córkę oraz syna w równych udziałach”.
Warto zadbać, by o testamencie wiedzieli bliscy. Gdy spadkodawca obawia się, że testament może pozostać nieznany lub nieujawniony, to zalecane jest złożenie testamentu do Notarialnego Rejestru Testamentów. Wpis do rejestru jest bezpłatny i można go dokonać w każdej kancelarii notarialnej.
Co jeszcze można zawrzeć w testamencie?
Powołanie spadkobiercy na wypadek (podstawienie) − jeśli występuje obawa, że osoba, którą spadkodawca (testator) powoła do spadku, nie przyjmie go, istnieje moż- liwość powołania spadkobiercy niejako „rezerwowego”. Zyskuje on prawo do spadku w momencie odrzucenia go przez spadkobiercę powołanego w pierwszej kolejności.
Ustanowienie zapisu zwykłego − w testamencie można ustanowić zapisobierców, co oznacza, że spadkobiercy będą zobowiązani do określonego świadczenia na rzecz oznaczonej osoby (zapisobiercy).
Ustanowienie polecenia − spadkodawca może nałożyć na spadkobierców czy zapisobierców określonego działania,.
Wydziedziczenie − w testamencie można skutecznie kogoś pozbawić uprawnienia do dziedziczenia czy nawet do zachowku, jeśli ta osoba w uporczywy sposób działała wbrew zasadom współżycia społecznego albo dopuściła się względem spadkodawcy lub jego najbliższych przestępstwa. Testament powinien określić przyczynę wydziedziczenia wskazując na konkretne zdarzenie z życia spadkodawcy lub zachowanie wydziedziczonego. Należy jednak pamiętać, że wydziedziczenie nie jest tym samym, co pominięcie. Osoba pominięta w testamencie może domagać się zachowku.
Powołanie wykonawcy testamentu − jeśli testament jest skomplikowany, tj. zawiera dużo rozporządzeń, zapisów i poleceń, a majątek jest obciążony różnymi zobowiązaniami, to należy się zastanowić nad powołaniem w testamencie wykonawcy testamentu. Będzie to osoba, która zabezpieczy spłatę długów i zajmie się podziałem majątku zgodnie z wolą zawartą w testamencie.
Potrzebujesz pomocy specjalisty z zakresu prawa spadkowego? Skontaktuj się z nami!
Autorką artykułu jest Elżbieta Antosiewicz, studentka prawa; z Kancelarią związana od stycznia 2022 r.
